Mính Viên Huỳnh Thúc Kháng bị bắt giam vào ngục Faifo (1), có hai người học trò của ông đem màn áo quà bánh cùng một bức thư của người bạn ông Huỳnh nhờ gửi vào. Quan coi ngục thấy có thơ bằng chữ Hán thì nghi ngờ nên bắt luôn cả hai người học trò giải lên nhà lao tỉnh. Vì thế, bà con thân hữu của ông Huỳnh không dám thăm hỏi nữa mà việc canh phòng cũng ngặt hơn. Được ít lâu, người cai ngục mang vào cho ông Huỳnh quà bánh, thuốc hút và một tờ giấy. Ông Huỳnh mở giấy ra thấy có vài hàng chữ: "Nghe ông bị giam, người nhà ở xa không ra thăm được. Tôi có ghe mắm ra bán ở phố đây kính gửi vật quà thăm ông. Ông có nhắn người nhà gì tôi sẵn lòng chuyển đạt cho". Dưới lại có mấy chữ lớn: "Hòa Thanh Lão Phổ kính thư".
Ông Huỳnh xem xong rất ngạc nhiên không biết Lão Phổ là ai. Hồi lâu mới nhớ ra là năm trước ông đi đò từ Faifo về Tam Kỳ có ghé vào một nhà chài ven song nghỉ trưa, cùng với ông già chủ nhà nói chuyện rất tâm đắc, nên ông Huỳnh đoán Lão Phổ là người này. Đến chiều, cai ngục mang cơm vào, ông Huỳnh hỏi tung tích người gửi quà lúc sáng thì cai ngục bảo:
- Lão chủ ghe chài ra bán mắm ở đây, hỏi thăm biết nhà tôi nấu cơm cho ông, lão xưng là bà con với ông nhưng không nói tên, chỉ dặn nếu ông hỏi thì nói năm ngoái ông có ghé nhà lão uống trà là được.
Bình sinh, ông Huỳnh giao du rộng rãi nhưng lúc gặp nạn lại chỉ có ông lão chài tình cờ quen biết trong chốc lát tìm cách hỏi thăm an ủi. Bởi vậy ông Huỳnh mới bồi hồi mà viết mấy câu thơ:
Trầm trần địa ngục chích thân cô
Trù nãng thân bằng nhất tự vô
Phiến ngữ ân cần lao thám ủy
Hòa Thanh Lão Phổ giã thôn phu (2).
Chú thích:
(1) tên người Pháp dùng để gọi Hội An
(2) nghĩa là:
Mình côi ngục tối cảnh âm thầm
Một chữ thân bằng cũng vắng tăm
Duy có Hòa Thanh Lão Phổ nọ
Ân cần gửi thấu bức thư thăm
No comments:
Post a Comment